متاورس، اینترنت ۳ بعدی!

اگر فیلم هایی مثل ready player one و matrix را دیده باشید درک متاورس برای شما آسان تر خواهد بود. متاورس مخفف دو کلمه meta universe به معنای دنیای فراتر است و در تعریف کوتاه می توان آن را نسخه ۳بعدی فضای مجازی متشکل از آواتار دانست که به عقیده بسیاری نسل بعدی اینترنت است.
اصطلاح متاورس، سال ۱۹۹۲ در رمان علمی تخیلی نیل استفنسون Snow Crash ابداع شد که در آن انسان ها به عنوان آواتار با یکدیگر وسایر اجزای نرم افزاری در یک فضای مجازی سه بعدی که از استعاره دنیای واقعی است تعامل دارند. اگر به چند سال پیش بازگردیم و سری به عینک های واقعیت مجازی بزنیم ابتدایی ترین نسخه متاورس را می توانیم مشاهده کنیم. بازی های کامپیوتری، تماشای ویدیو و سفرهای مجازی از کاربردهای این فناوری بود. اما امروز به لطف مهندسین وب نسخه پیشرفته تر آن را با کاربردهای فراوان در اختیار داریم. این فناوری اکنون در بستر اینترنت و بالاخص فناوری بلاکچین ظهور پیدا کرده و با توجه به قابلیت های آن کاربران می توانند در دنیای مجازی با یکدیگر تعامل داشته باشند، بازی کنند، در سمینار و کنسرت های موسیقی شرکت کنند و یا مالک فضایی از آن باشند و در آن تجارت کنند. برویم به دل متاورس…

در این مقاله میخوانیم:

• ویژگی های متاورس
• انواع فناوری در متاورس
• متاورس، بلاکچین و رمز ارزها
• کاربردهای متاورس

ویژگی های متاورس

تعامل بین کاربران شاید متاورس را به عنوان نوعی شبکه اجتماعی در نظر شما جلوه کند. متاورس نیز فلسفه شبکه های اجتماعی را در دل خود دارد اما ویژگی های کلیدی آن، متاورس را با شبکه های اجتماعی وب۲ متمایز می کند. این ویژگی ها عبارتند از :

لمس واقعیت:

آنچه تا کنون در شبکه های اجتماعی نظیر توییتر، اینستاگرام، فیس بوک یا پیامرسان ها مشاهده کرده ایم، ارتباطی دور ازهم در قالب پیام، تماس صوتی وتصویری و امکاناتی نظیر اظهار نظر و اشتراک گذاری بود؛ اما متاورس این ارتباط را نزدیکتر و چاشنی حضور در محیط ۳ بعدی را بدان اضافه کرده است. در واقع از اهداف اصلی متاورس آن است که کاربران ارتباطات مجازی را مشابه به دنیای واقعی احساس کنند.فرض کنید چقدر جالب است بجای ارسال پیام در محیط اپلیکیشن مخاطب را در فضای ۳ بعدی به صورت آواتار ملاقات کنیم! یا نسخه مجازی فروشگاه خود را در همان لوکیشن داشته و با حضور مجازی تجارت کنیم! اگر این ایده ها برای شما جذاب باشد ممکن است بپرسید چگونه می توانیم وارد این فضا شویم؟ پاسخ به این سوال را در قسمت انواع فناوری های متاورس داده ایم.

تعامل:

عدم ارتباط بین شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها انگیزه ای شد تا متاورس آن را برطرف نماید. گاهی اوقات ممکن است برایتان پیش آمده باشد که بخواهید پیغامی از پیام رسانی به مخاطبی در پیام رسان دیگر ارسال کنید یا یک محتوا را در چند شبکه اجتماعی همزمان به اشتراک بگذارید. اینجاست که متاورس پا به میدان می گذارد و قابلیت ارتباط بین پلتفرم های تحت خودرا فراهم می کند. مثلا می‌توان با خریداری یک کاراکتر گیم در یک بازی، از آن در دنیای متاورس دیگری استفاده کنید و یا ارتباطی با شخصی در یک جهان متاورسی دیگر داشته باشید.

مطالب مرتبط: بلاکچین و صنعت بازی

استاندارد سازی در تعامل:

تعامل بین متاورس ها نیازمند ایجاد شرایط و استاندارد است. مثلا حضور یک آواتار در دنیای متاورسی دیگر در صورت متفاوت بودن الگوریتم بلاکچین ها، زبان‌های برنامه نویسی یا پوسته‌های گرافیکی می‌تواند با خطا یا باگ مواجه شود. همچنین ممکن است پیام ارسالی از یک متاورس به متاورسی دیگر به شکل نامفهوم دریافت شود. از این رو نیازمند ایجاد استاندارد های ارتباطی بین چهان های متاورسی هستیم و نسل سوم بلاکچین می تواند راه حلی برای ارتباط بدون خطا باشد.

انواع فناوری در متاورس از لحاظ کاربری

پرتالی که ما را به دنیای متاورس می‌برد در حال حاضر عینک و هدست های مخصوصی هستند که از دو فناوری زیر استفاده می کنند:
۱.واقعیت مجازی (VR)
۲.واقعیت افزوده (AR)

واقعیت مجازی VR:

در این فناوری فضا مطلقا مجازیست. منظور از فضا، محیطی ۳ بعدی متشکل از آواتار هاست. آواتار کاراکتر اشیای واقعی و یا اشخاص در دنیای مجازی است. مجازی بودن تمامیت VR قابلیت ساخت و توسعه هر نوع فضایی را به نویسندگان متاورس داده است. به همین جهت استقبال از آن نسبت به فناوری واقعیت افزوده بیشتر بوده و استفاده بیشتری می‌توان از آن برد.مثلا یک بازی کامپیوتری مخصوصا در سبک (open world) را تصور کنید که در محیط بازی به عنوان کاراکتر می توانید قدم بزنید، مبارزه کنید و به ماجراجویی بپردازید.
البته متاورس واقعیت مجازی کاربردهای فراوان دیگری هم دارد. شرکت در جلسات، کلاس های آنلاین و حتی سفر های توریستی از دیگر موارد جذاب برای استفاده از این فناوری هستند. اتصال به VR از طریق هدست های واقعیت مجازی صورت می گیرد اما بلند پروازی های دانشمندان عرصه متاورس فرصت زیادی به ماندگاری این گجت ها نمی دهد. شاید در آینده “رویای شفاف” پرتال ورود ما به دنیای واقعیت مجازی باشد!!

واقعیت افزوده AR:

در واقعیت افزوده شاهد حضور آواتارها در دنیای واقعی هستیم. دیگر نیازی به وجود فضای مجازی نیست و آنها را میتوان در دنیای واقعی پیاده سازی نمود.به همین دلیل احساس واقعی تری در تعاملات نسبت به فناوری واقعیت مجازی دارد.لیزا می خواهد برای خانه اش مبلمان بخرد، اما زیبایی دکوراسیون و میزان فضای اشغالی مبلمان در خانه از چالش های خرید است. او اهل ریسک نیست و از اینکه مبلمان مناسب خانه نباشد واهمه دارد. در ضمن در بهترین حالت اگر مبلمان را بتواند مرجوع کند باید هزینه حمل و نقل را بپردازد.اما واقعیت افزوده به او کمک خواهد کرد زیرا فروشنده به تازگی با اپلیکیشنی آشنا شده که می تواند تصویری ۳ بعدی از حضور مبلمان را در فضای خانه ایجاد کند.او به لیزا پیشنهاد می کند با نصب اپلیکیشن قبل از خرید مبلمان دکوراسیون منزل خود را ایجاد کند تا نتیجه کار را ببیند. اپلیکیشن یکی از راه های استفاده از واقعیت افزوده است.هدست وعینک های این فناوی پیش از اپ در بازی های کامپیوتری ظهور کرده اند. stack ar و pokemon go از نمونه های اپلیکیشنی این فناوری هستند.

تفاوت های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی:

با تعاریفی که از VR و AR بدست آمد میتوان دریافت که هدف هردو فناوری شبیه سازی محیط، کاراکتر و اشیای در قالب آواتار و پیاده سازی ان در دنیای مجازی است که سعی دارد احساس برگفته بشر از آن را به واقعیت نزدیک کند.تفاوت های این دو کاربرد را می توان در موارد زیر نام برد:
۱.تعامل:
واقعیت افزوده تعامل بین دنیای واقعی و مجازی را ایجاد می کند و ما شاهد حضور اواتارها در دنیای واقعی هستیم.اما در واقعیت مجازی فضا و اجزای آن مطلقا مجازی است.
۲.کنترل:
گرچه کاربران در واقعیت مجازیPlayer هستند اما مدیریت و کنترل شبکه و فضای آن برعهده سرور هاست.به همین دلیل واقعیت مجازی از هوش مصنوعی نیز استفاده میکند اما در واقعیت افزوده صرفا کاربر است که می تواند بر آواتار ها کنترل داشته باشد.

۳.مکان:
در واقعیت مجازی میتوان محیط و آواتارهای دلخواه را خلق نمود(فضایی کاملا شخصی سازی شده) اما در واقعیت افزوده محدود به استفاده از آواتار ها در دنیای واقعی هستیم.

۴.نحوه استفاده:
ورود به جهان واقعیت مجازی نیاز به هدست VRدارد،ولی در واقعیت افزوده تنها با نصب یک اپلیکیشن موبایلی هم میتوان از آن استفاده نمود.

مطالب مرتبط: کاربرد بلاکچین در دنیای واقعی

متاورس، بلاکچین و رمزارزها

مانند دیگر فضاهای مجازی، متاورس نیز باید تمهیداتی در جهت حفظ حریم خصوصی و امنیت داده های کاربران داشته باشد. فرض کنیم قطعه زمینی در متاورس خریداری نموده اید و در حال توسعه آن هستید.در اینصورت حفظ زمین و آواتارهای داخل آن چالشیست که برای شما اهمیت دارد.بنابراین سازندگان این پلتفرم موظف به حفظ امنیت دارایی و عدم انتشار اطلاعات شماست زیرا ممکن است بخواهید اطلاعات خود را در دسترس عموم قرار ندهید و مختص به اعضایی باشد که از خدمات شما استفاده می کند.
راهکار متاورس در خصوص این موضوع استفاده از فناوری بلاکچین است و میزان امنیت ایجاد شده بستگی به نوع و الگوریتم کاری آن دارد.از مزیت های این انتخاب خاصیت غیرمتمرکز بودن فناوری بلاکچین است زیرا عدم کنترل دولت ها در خصوص دارایی های متاورسی، ایجاد امنیت بیشتر در مقابل هکرها،جلوگیری از هزینه های ذخیره سازی و سرور های قدرتمند جهت نگهداری متمرکز شبکه را دارد.از دیگر مزیت استفاده بلاکچین برای متاورس پیاده سازی سیستم اقتصادی است. بلاکچین می تواند اقتصادی خارج از کنترل دولت ها و امکان درآمدزایی برای کاربران را فراهم کند . انحصار در مورد فضا و آواتارها مسئله دیگری است که با استفاده ازNFT میتوان آن را ایجاد کرد.NFT ها دارایی های دیجیتال منحصر به فرد هستند.این دارایی ها بوسیله ارزهای دیجیتال خرید و فروش می شوند و در قالب قرار داد هوشمند بر بستر بلاکچین قرار می گیرند.طبیعتا هیچ کس دوست ندارد نسخه کپی از آواتار شخصیت خود در متاورس وجود داشته باشد یا فردی که قطعه زمینی خریده باید بتواند مالکیت دارایی خود را اثبات کند که NFT ها توسط یک قرار داد هوشمند اینکار را انجام خواهند داد.

کاربردهای متاورس

در وهله اول یک فضای مجازی ۳ بعدی ایده هایی نظیر بازی، گردشگری و سیاحت را ممکن است در ذهن ایجاد کنند و متاورس پاسخ مثبتی به فراهم کردن آنها داده است.امروز میتوان در جهان متاورس نقشی فعال به اصطلاح اینتراکتیو را داشت.

بازی

بازی کردن به عنوان یک کاراکتر در محیط ۳ بعدی جذابیت بیشتری برای کاربران نسبت فناوری های گذشته در صنعت گیم دارد.همچنین به لطف بلاکچین و رمزارزها میتوان برخلاف سابق که برای بازی کردن نیاز به پرداخت هزینه بود، درآمدزایی نیز کرد.Decentraland از نمونه بازی های بلاکچینی است که هنوز از فناوری VR و AR استفاده نمی کند و علت آن میتواند کمبود مخاطبان این فناوری ها باشد.اما با استقبال بیشتر گیمرها از واقعیت مجازی احتمالا در آینده شاهد حظور آنها در جهان های متاورس باشیم.

واقعیت افزوده در صنعت گردشگری

حضور مجازی در محیط دلخواه کاربرد دیگری از متاورس است.گرچه احساس حاصل از تجربه واقعیت افزوده قابل قیاس با واقعیت نیست اما مزایایی چون دسترسی سریع در هرمکان، هزینه کمتر، عدم خستگی ناشی از سفر و استفاده از آواتارهای واقعیت مجازی را دارد.شما مسافر متاورس خواهید بود.امروز در ریودوژانیرو، ساعتی بعد در پاریس،فردا در توکیو و … .

پزشکی

شاید مشابه این کاربرد را قبلا در شبیه سازی پرواز برای خلبانان دیده باشید.آموزش آناتومی داخل بدن به دانشجویان یا حتی کارآموزی دوره جراحی بصورت مجازی نمونه هایی هستند که به کمک پزشکی امده اند.امروزه به لطف متاورس پزشکان می توانند یک عمل جراحی را برای داشتن تسلط بیشتر در فرآیند آن و نتیجه مطلوبتر پیش از انجام شبیه سازی کنند.

تجارت

متاورس در مبحث تجارت حرف های زیادی برای گفتن دارد.پیش از این درمورد درآمدزایی از گردشگری و صنعت بازی صحبت کردیم اما احداث فروشگاه ، شرکت و هر فضایی مانند باشگاه و آموزشگاه از نمونه ای دیگر توسعه کسب و کار در متاورس است.انگیزه اصلی متاورس در خصوص تجارت را میتوان رفع مشکلات تجارت الکترونیک تحت وب۲ دانست.فرض کنید می خواهید برای منزل میز و صندلی نهارخوری بخرید، پرده های خانه را عوض کنید یا لباسی را قبل از خرید در فضای مجازی پرو کنید.دراینصورت متاورس است که این امکان را فراهم میکند که با استفاده از واقعیت افزوده حضور آنها را در مکان دلخواه داشته باشیم اما در فضای ۲بعدی وبسایت قادر به دیدن خروجی کار نخواهیم بود.

جلسات آموزشی

حضور مجازی در کلاس آموزشی، سمینارها وجلسات کاری از دیگر کاربردهای متاورس است که می تواند جایگزینی برای تماس تصویری و ویدیو کنفرانس شود.از مزیت های این کاربرد برقرای ارتباط ملموس تر ،ساده تر و جذابتر نسبت به یک تماس تصویری گروهی می باشد.همچنین بازدهی بهتر کلاس های آموزشی در مقایسه با آموزش برای اعضای گروه یک پیامرسان، زیرا فضای ایجاد شده توسط متاورس شبیه به کلاس واقعی است و دانش اموزان می توانند در کلاس فعالیت داشته باشند.

شبکه های اجتماعی بدون محدودیت مکانی

فلسفه شبکه های اجتماعی ایجاد ارتباط و اشتراک گذاری داده ها بین کاربران است.حال تصور کنید این کاربرد در فضای ۳ بعدی در مکان دلخواه شما باشد.جالب نیست!
مثلا می توانید به اتفاق اعضای یک گروه در طبیعت یا کافه گرد هم آیید و با هم گفتگو کنید.

مطالب مرتبط: نقش برنامه های غیرمتمرکز (DApps) در وب ۳

دیگر کاربردها

در این بخش سعی کردیم چند نمونه از شاخص ترین کاربردهای متاورس را معرفی کنیم.اما کاربردهای متاورس به وسعت خلاقیت ماست.شرکت در کنسرت های موسیقی یا تماشای فیلم در سینما ،طراحی قطعات صنعتی خرید املاک و … از دیگر کاربردهای متاورس است.

جمع بندی

متاورس را میتوان نسل بعدی اینترنت دانست که تعامل با آن در فضای ۳ بعدی بصورت غیرمتمرکز است.متاورس ازفناوری های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی بهره میبرد. در متاورس میتوان به آموزش،بازی،تجارت و … پرداخت .مزایای متاورس نسبت به نسل پیشین اینترنت به علت تعاملی مشابه به واقعیت و کاربرد شبیه سازی آن است.
این را هم باید در نظر داشته باشیم که با وجود تمام مزایایی که متاورس برای ما به ارمغان آورده باعث انزوای بیشتر بشر شده. ارتباط سه بعدی به دلیل شباهت با دنیای واقعی از تعاملات اجتماعی فیزیکی جلوگیری می کند و این از معایب متاورس است.

نویسنده محتوا: سعید فرکوش